Acentuación gráfica

De Manual de Estilo DOG

Non ten os permisos necesarios para editar esta páxina, pola seguinte razón:

Pode ver e copiar o código fonte desta páxina:

{{Modelo:Cabeceira}} __FORCETOC__ == Acentuación gráfica (Introdución) == *No galego, ao igual ca no castelán, só empregamos un acento, o acento agudo (´). Nunca debe omitirse o acento pois unha palabra pode variar totalmente de significado segundo o leve ou non. Son habituais as parellas de substantivo e forma verbal que se opoñen polo acento: :::''ánimo/animo''<br> :::''diálogo/dialogo''<br> :::''hábito/habito''<br> :::''exército/exercito''<br> :::''público/publico''<br> *Tamén se opoñen polo acento o pretérito pluscuamperfecto e o futuro de indicativo dos verbos regulares: :::''pagara/pagará''<br> <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> (''A empresa alegou que xa <font color="maroon">pagara</font> a liquidación antes da reclamación.'' / ''A consellería <font color="maroon">pagará</font> as subvencións no mes de maio.'')<br> </blockquote> :::''subvencionaran/subvencionarán''<br> <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> (''Os organismos que <font color="maroon">subvencionaran</font> no ano anterior os proxectos presentaron unha memoria.'' / ''As consellerías <font color="maroon">subvencionarán</font> todos os proxectos que se presenten en prazo e que cumpran os requisitos.'') </blockquote> *Ademais dos anteriores, podemos encontrar outros casos: :::''área/area''<br> :::''ágora/agora''<br> :::''traía/traia''<br> :::''á/a''<br> == Regras xerais de acentuación == A continuación recordaremos '''as regras xerais de acentuación do galego:''' === Agudas === *Levan acento gráfico as palabras agudas polisílabas que rematan en vogal (''ventá, esquí''); en vogal + n (''común, almacén''); en vogal + s (''ventás, esquís'') ou en vogal + ns (''comúns, almacéns''). *Non levan acento gráfico as palabras agudas polisílabas que levan un ditongo decrecente<ref>Ditongo decrecente: formado por vogal forte (a, e, o) seguida de vogal débil (i, u) que se articulan na mesma sílaba. Tamén imos considerar que son decrecentes os ditongos formados por dúas vogais débiles (iu, ui). Ditongo crecente: formado por vogal débil (i, u) seguida de vogal forte (a, e, o) que se pronuncian na mesma sílaba. Hiato: encontro de vogais que pertencen a sílabas diferentes.</ref> na última sílaba (seguido ou non de –n ou –s): ''ademais, controis, xudeu, xersei, azuis''. *Non levan acento gráfico as palabras agudas polisílabas rematadas nunha consoante distinta de –n ou –s (''anel, dobrez'') nin nun grupo consonántico distinto de –ns (''robots, anoraks''). *Como regra xeral, non levan acento gráfico as palabras monosílabas, excepto se se trata de acento diacrítico. É erro frecuente atopar acento nalgunhas destas palabras, como por exemplo ''si''. Outras palabras monosílabas sen acento son: ''min, di, sa, ten, bos, man, ben, cen, el, ti''. === Graves === *Acentúanse as palabras graves que rematan nunha consoante distinta de –n ou –s (''réptil, réquiem, ítem''); nun grupo consonántico que non sexa –ns (''cómics, látex, ítems'') ou que levan ditongo decrecente na última sílaba (''hóckey''). Estas últimas son moi pouco frecuentes. *Non levan acento gráfico as palabras graves rematadas en vogal ou ditongo crecente (''pagamento, premio''); en vogal + n (''escriben''); en vogal + s (''lapis'') ou en vogal + ns (''dolmens''). === Esdrúxulas === *As palabras esdrúxulas sempre levan acento gráfico (''lóxico, público''). É frecuente a ausencia de acento nestas palabras e nalgúns casos ademais isto pode entorpecer a comprensión do texto ou xerar dúbidas, sobre todo cando a falta de acento converte a palabra noutra: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Será considerado ben de interese &#42;publico > <font color="maroon">público''</font> :::&#42;''Limites da parcela > <font color="maroon">Límites</font>'' :::''Deberá acreditar ter feito o &#42;deposito de 300 euros > <font color="maroon">depósito</font>'' </blockquote> === Sobresdrúxulas === *As palabras sobresdrúxulas, ao igual ca as [[#Esdrúxulas | esdrúxulas]], levan sempre acento gráfico (''cámbiaselle''). *Un dos erros habituais na acentuación destas palabras é colocar o acento noutra sílaba: &#42;''notíficaselle'' en lugar de ''notifícaselle''. *Cómpre lembrar que os adverbios rematados en –mente en galego non son palabras sobresdrúxulas senón graves, polo que a diferenza do castelán nunca levan acento gráfico: ''ultimamente, facilmente, adecuadamente, utilmente, fisicamente''. *No entanto, no caso de apareceren varios adverbios rematados en ''-mente'' coordinados, esta terminación só aparece no derradeiro e os anteriores, se o tiñan, manteñen o seu acento: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''<font color="maroon">cómoda</font> e <font color="maroon">facilmente</font>''<br> :::''medidas acertadas <font color="maroon">económica</font>, <font color="maroon">social</font> e <font color="maroon">politicamente</font>'' </blockquote> == Dúbidas en relación coa acentuación == Despois de lembrarmos as regras xerais, pasamos a solucionar algunhas dúbidas que xorden habitualmente en relación coa acentuación. === Os monosílabos === *As excepcións á regra xeral de non acentuación dos monosílabos corresponden con palabras que deben levar acento diacrítico. O acento diacrítico úsase para distinguir unha palabra doutra que se escribe igual pero que ten outro significado (''oso/óso, e/é''). A listaxe de palabras con acento diacrítico verémola máis adiante xa que se trata de casos especiais de acentuación. *Unha cuestión que debemos ter sempre en conta é que a acentuación diacrítica do galego non coincide co castelán. Isto leva a acentuar, por exemplo, o pronome persoal ''el'' ou o adverbio de afirmación e pronome reflexivo ''si''. *A forma ''si'' en galego non leva acento en ningún caso, a pesar de ser unha forma con varios significados. En castelán a acentuación diacrítica de ''sí'' débese a que conflúe coa conxunción condicional ''si'', pero en galego esta conxunción é ''se''. Os distintos significados no galego distínguense polo contexto e non é necesario acento gráfico. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''<font color="maroon">Se</font> todos din que <font color="maroon">si</font> non fará falta volver votar.''<br> :::''Gardou para <font color="maroon">si</font> toda a información.''<br> :::''Composición en <font color="maroon">si</font> menor.'' </blockquote> *En canto ao pronome persoal ''el'', tampouco leva acento gráfico en galego. En castelán oponse ao artigo ''el'', que en galego é ''o''. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Deberán entregarllo a <font color="maroon">el</font> e non a ela.'' </blockquote> *Tampouco é necesario acento para distinguir o artigo indefinido ''un'' do pronome indefinido ''un'' ou do numeral ''un''. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Deberá presentar <font color="maroon">un</font> certificado de servizos prestados.''<br> :::''<font color="maroon">Un</font> deles será o que se presente xunto coa solicitude.''<br> :::''Terá <font color="maroon">un</font>, non dous.'' </blockquote> === Acentuación nas contraccións === *Existen algunhas construcións en galego nas cales é necesario empregar a contracción da preposición ''a'' co artigo fronte ao castelán, que só emprega a preposición ''a''. *Así, debemos escribir: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Volver <font color="maroon">á</font> casa'' e non *''Volver a casa''<br> :::''Feito <font color="maroon">á</font> man'' e non *''Feito a man''<br> :::''Quedo <font color="maroon">á</font> súa disposición'' e non *''Quedo a súa disposición'' </blockquote> *Tamén se dan erros na acentuación das contracción sen seren por interferencia do castelán, senón por dúbidas na acentuación das contraccións da preposición ''a'' + artigo ''a/as''. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Con referencia <font color="maroon">á</font> cuestión anteriormente citada'' e non *''Con referencia a cuestión''<br> :::''O acto de apertura de proposicións terá lugar <font color="maroon">ás</font> 12.00 horas'' e non *''terá lugar as 12.00 horas'' </blockquote> === Demostrativos === *Non se acentúan en ningún caso os pronomes demostrativos. Non é necesario o acento xa que a diferenza entre pronomes e adxectivos se produce polo contexto. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::<font color="maroon">''Este</font> é un dos riscos derivados da falta de prevención''. / <font color="maroon">''Este risco</font> deriva da falta de prevención''.<br> :::<font color="maroon">''Aquel</font> será o obxecto da subvención''. / <font color="maroon">''Aquel obxecto</font> comporta a subvención''. </blockquote> === Interrogativos e exclamativos === *Os pronomes interrogativos e exclamativos (cal, cando, canto, como, onde, que, quen e por que) non se acentúan en interrogativas e exclamativas directas: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::<font color="maroon">''Cal</font> quere?''<br> :::<font color="maroon">''Cando</font> volve?''<br> :::<font color="maroon">''Que</font> sorte!'' </blockquote> *Tampouco se acentúan polo xeral as formas do interrogativo e exclamativo cando introducen oracións indirectas: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''Preguntoulle <font color="maroon">cando</font> volvía.''<br> :::''Pregúntelle <font color="maroon">onde</font> está.'' </blockquote> *Segundo as [http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/62f973c5-a315-48e8-a899-6bdd22910381 ''Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego''] só se acentuarán cando for preciso para evitar posibles ambigüidades. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''dille <font color="maroon">qué</font> queres'' (dille o que queres) / ''dille <font color="maroon">que</font> queres, xa sabes <font color="maroon">qué</font>'' (dille que si queres o que che ofrecen)<br> :::''xa sabes <font color="maroon">cánto</font> custou'' (xa sabes o prezo) / ''xa sabes <font color="maroon">canto</font> lle custou'' (xa sabes o traballo que lle custou) </blockquote> === As palabras agudas rematadas en ditongo decrecente, por exemplo <i>ademais</i>, non se acentúan === *Como xa dixemos ao falar das regras xerais, non se acentúan as palabras [[#Agudas | agudas]] polisílabas que finalizan en ditongo decrecente (seguido ou non de ''–n'' ou ''–s'') e tampouco as palabras [[#Graves | graves]] que finalizan en ditongo crecente. Fixémonos nos seguintes exemplos: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Agudas rematadas en ditongo decrecente: ''partiu, xudeu, xersei, perdeu''<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Agudas rematadas en ditongo decrecente seguido de –s: ''ademais, controis, azuis''<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Graves rematadas en ditongo crecente: ''premio, egua, tenue, femia'' </blockquote> === Acentuación de diptongos e hiatos === *Os ditongos compórtanse como vogais simples no tocante á acentuación: levan acento gráfico cando lles corresponde segundo as regras xerais. Lembremos que non levan acento as palabras [[#Agudas | agudas]] rematadas en ditongo decrecente (''ademais, xersei, participou''). *Nos ditongos o acento gráfico colócase sempre sobre a vogal forte (a, e, o) xa que esta é a vogal tónica: ''hidráulico, tráiler, aprovéitase, éuscaro, adóitase, cirurxián, diésel, acuático, quórum''. *Nas combinacións de varias vogais, o ''í'' ou o ''ú'' '''tónicos''' acentúanse cando hai un hiato. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding: 0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''auditoría''<br> ''cirurxía''<br> ''saúdo''<br> ''proteína''<br> ''transeúnte''<br> ''oínte''<br> ''rúa''<br> ''súa''<br> ''dúas''<br> ''ruído''<br> ''xuízo''<br> ''había''<br> ''país''<br> </blockquote> *Fixémonos no último exemplos (''país''). Se non leva acento convértese noutra palabra (''pais''). *Unha das cousas que hai que ter en conta á hora de acentuar é que moitas formas que en galego son hiato (as vogais pertencen a sílabas diferentes) en castelán son ditongo ou se dan as dúas opcións. Así, non teñen dobre acentuación en galego palabras que si a teñen no castelán. Por tanto, as únicas formas posibles en galego son con acentuación [[#Esdrúxula | esdrúxula]], xa que se trata de hiatos: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''período'' (pe-rí-o-do)<br> :::''austríaco'' (aus-trí-a-co)<br> :::''cardíaco'' (car-dí-a-co) </blockquote> *Encontramos tamén hiato nas formas dos verbos que finalizan en ''-aír'', ''-oír'' e ''–uír'' e tamén noutras formas verbais: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''saír''<br> ''oír''<br> ''construír''<br> ''atribuír''<br> ''concluír''<br> ''constituír''<br> ''atribuído''<br> ''substituíndo''<br> ''constrúen''<br> ''sería''<br> ''amplíe''<br> ''avalío''<br> ''constitúe''<br> ''substitúe''<br> ''conclúo''<br> </blockquote> *Na acentuación das secuencias ''–iu–'' e ''–ui–'' xorden a miúdo dúbidas de en que vogal se coloca o acento gráfico xa que se trata de dúas vogais febles. Lembremos a seguinte norma para non equivocarnos: se as vogais forman ditongo o acento recae sobre a primeira vogal e se forman hiato o acento vai sobre a segunda vogal. Tamén podemos pensar en cal é vogal que leva a intensidade. *Observemos os seguintes exemplos de ditongo acentuado ''úi'' e ''íu'': <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 10px; text-align:justify"> :::''púidose'' (o acento vai sobre a primeira vogal)<br> :::''púidenlle'' (o acento vai sobre a primeira vogal)<br> :::''seguíuselle'' (o acento tamén vai sobre a primeira vogal (''í'') xa que a letra ''u'' anterior neste caso non se pronuncia, acompaña o ''g'')<br> :::''partíullelo''<br> :::''dirixíuselle'' </blockquote> *Observemos agora os seguintes exemplos de combinación de dúas vogais febles (i, u) que pertencen a sílabas distintas, é dicir, que forman hiato. Como xa dixemos, no caso de levar acento algunha delas, este recae sempre sobre a segunda vogal. Polo tanto, teremos uí ou iú: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''diúrno''<br> ''viúvo''<br> ''miúdo''<br> ''circuíto''<br> ''concluínte''<br> ''constituínte''<br> ''contribuínte''<br> ''fluído''<br> ''gratuíto''<br> ''posuír''<br> ''prexuízo''<br> ''ruído''<br> ''xenuíno''<br> ''xuíza''<br> </blockquote> *Nas formas do verbo ''prohibir'' (''prohibe, prohiben'') as vogais forman hiato pero non levan acento gráfico porque o ''h'' intercalado xa indica que as dúas vogais pertencen a sílabas diferentes: ''pro-hi-bir, pro-hi-bo, pro-hi-be, pro-hi-ben'', etc. *É erro frecuente acentuar as formas de presente do verbo ''adecuar''. Lembremos o que din as [http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/62f973c5-a315-48e8-a899-6bdd22910381 ''Normas ortográficas do galego''] en relacións cos verbos que teñen a terminación ''–uar'' e ao mesmo tempo aplicámolo aos rematados en ''–iar''. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> &#171;Entre os acabados en ''-iar'', ''-uar'', aínda que regulares<br> sempre, cómpre distinguir: a) aqueles en que ''ia, io, ie ou''<br> ''ua, uo, ue'' son sempre ditongo (''cambio, cambia, cambie'';<br> ''minguo, mingua, mingüe''), e b) os que teñen aquelas<br> secuencias conservadas como hiato (''afío, afía, afíe'', e<br> mesmo ''a-fi-ar'', ou ''acentúo, acentúa, acentúe'').&#187;<br> </blockquote> *No verbo adecuar atopámonos ante un ditongo (''a-de-cuar''), polo que se conxugaría como minguar: ''adecuo, adecuas, adecua, adecuamos, adecuades, adecuan''. *As combinacións de tres vogais poden constituír un tritongo e nos casos en que non forman tritongo poden conformar ou dúas sílabas ou tres sílabas diferentes. *Os casos de tritongo son moi pouco frecuentes en galego, aínda que hai algúns exemplos moi comúns: plural de palabras rematadas en ''–ial'', ''–ual'' ou formas dos verbos rematados en ''–iar'' e ''–uar''. Lembremos que a regra xeral di que non levan acento gráfico as palabras agudas polisílabas con ditongo decrecente na ultima sílaba (seguido ou non de ''–n'' ou ''–s''). Os casos de tritongos equipáranse aos ditongos decrecentes, polo que tampouco levan acento gráfico: ''oficiais, circunstanciais, iguais, residuais, adecuei, cambiou, minguou, Uruguai''. *Moitas veces as secuencias de tres vogais constitúen vogal + ditongo decrecente e tampouco lles corresponde acento: ''anuais'' (''a-nu-ais''), ''actuou'' (''ac-tu-ou''), ''adiou'' (''a-di-ou''), ''continuou'' (''con-ti-u-ou''). *A unión de tres vogais é unha secuencia habitual nas formas verbais. Nestes casos, cando a intensidade recae sobre a vogal feble (i, u), esta acentúase graficamente para indicar que forma hiato: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''contribuíu''<br> ''distribuíu''<br> ''substituíu''<br> ''concluíu''<br> ''diminuíu''<br> ''retribuíu''<br> ''saíu''<br> ''posuía''<br> ''baía''<br> ''traía''<br> ''caía''<br> ''saía''<br> </blockquote> *Os tres últimos exemplos (''traía, caía, saía'') son formas de pretérito imperfecto. Se omitimos o acento convértense en formas de presente de subxuntivo: ''traia, caia, saia''. === Palabras monosílabas ou bisílabas === *Cando falamos das regras xerais de acentuación dixemos que non se acentúan as palabras monosílabas excepto nos casos de acentuación diacrítica. Debemos ter en conta que hai certas palabras [[#Agudas | agudas]] que en galego tenden a pronunciarse bisílabas e non monosílabas como en castelán. Por tanto, as palabras que se pronuncian bisílabas deben seguir as regras das polisílabas. Ás veces estas palabras aparecen grafadas sen acento debido á interferencia do castelán. Non teñen ditongo, senón hiato, e deben levar acento por seren polisílabas e [[#Agudas | agudas]] as seguintes palabras: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''guión'' (''gui-ón'')<br> ''ión'' (''i-ón'')<br> ''ruán'' (''ru-án'')<br> ''truán'' (''tru-án'')<br> </blockquote> === Acentuación correcta das formas verbais no pretérito imperfecto === *Hai frecuentes casos de erros no uso do acento gráfico que se deben ao descoñecemento das formas estándares en galego. As [http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/62f973c5-a315-48e8-a899-6bdd22910381 ''Normas ortográficas e morfolóxicas do galego''] establecen que a primeira e segunda persoa do plural dos tempos verbais imperfecto de indicativo, pluscuamperfecto de indicativo e condicional son palabras [[#Graves | graves]] e non [[#Esdrúxulas | esdrúxulas]], e non levan acento porque rematan en ''–s''. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Imperfecto de indicativo: ''viamos, colliamos, seguiamos, viades, colliades, seguiades''.<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Pluscuamperfecto de indicativo: ''viramos, colleramos, seguiramos, virades , collerades, seguirades''.<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Condicional: ''veriamos, colleriamos, seguiriamos, veriades, colleriades, seguiriades''. </blockquote> *Pola contra, no caso do pretérito de subxuntivo levan acento ao seren palabras [[#Escrúxulas | esdrúxulas]]: ''vísemos, collésemos, seguísemos''. === Acentuación dos verbos con pronomes enclíticos === *Cando os verbos levan pronomes enclíticos, no tocante á acentuación gráfica compórtanse como se fosen unha soa palabra e levan acento gráfico ou non segundo as regras de acentuación. Así, ao cambiar a posición da sílaba tónica, algúns verbos que non levan acento gráfico pasan a telo e, pola contra, algunhas formas verbais que si o levan deixan de telo: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> proporcionará (futuro) + a <font color="#0088cc">&#8594;</font> ''proporcionaraa''<br> proporcionara (pluscuamperfecto) + a <font color="#0088cc">&#8594;</font> ''proporcionáraa''<br> fixeron + o <font color="#0088cc">&#8594;</font> ''fixérono''<br> traen + o <font color="#0088cc">&#8594;</font> ''tráeno''<br> mantén + se <font color="#0088cc">&#8594;</font> ''mantense'' </blockquote> === O acento diacrítico === ==== Nas formas verbais ==== *As formas verbais que levan acento diacrítico mantéñeno cando se unen cunha forma átona do pronome, aínda que non lles corresponda seguindo as regras xerais de acentuación para as formas polisílabas. Deste xeito distinguimos por exemplo ''dalo'' (''dar'' + pronome ''o'') de ''dálo'' (''dás'' + pronome ''o''). <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''dá <font color="#0088cc">&#8594;</font> dáo, dáme, dálle''<br> ''pór <font color="#0088cc">&#8594;</font> pólo, pórlle'' </blockquote> ==== No verbo <i>pór</i> ==== *O verbo ''pór'' leva acento diacrítico pero os derivados de ''pór'' non o levan xa que se trata de palabras [[#Agudas | agudas]] rematadas en ''–r'' que non precisan do acento diacrítico: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''antepor''<br> ''compor''<br> ''contrapor''<br> ''propor''<br> ''predispor'' </blockquote> === Palabras compostas === *Nesta subepígrafe cómpre distinguir entre palabras compostas soldadas, palabras compostas que se escriben con guión e palabras compostas que se escriben de forma separada. ==== As palabras compostas xa soldadas ==== *As palabras compostas xa soldadas, isto é, as palabras que se escriben xuntas e sen guión, compórtanse para os efectos de acentuación como unha soa palabra e seguen as regras xerais de acentuación, independentemente de como se acentúen por separado os elementos que as forman. Polo tanto, nunca mantén o acento gráfico o primeiro termo das palabras compostas xa soldadas. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''Riotorto'' (''río'' levaría acento pero nesta palabra composta non porque a sílaba tónica é ''tor'')<br> ''foraborda'' (< fóra)<br> ''baloncesto'' (< balón)<br> ''sociopolítico''<br> ''antiaéreo''<br> ''contaquilómetros''<br> </blockquote> ==== As palabras compostas con guión ==== *As palabras compostas con guión sempre conservan a acentuación gráfica que lle corresponde a cada un dos termos por separado: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''teórico-práctico''<br> ''técnico-administrativo'' </blockquote> ==== As palabras compostas que se escriben de forma separada ==== *As palabras compostas que se escriben de forma separada tamén manteñen a acentuación gráfica de cada termo: <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> ''gardas civís''<br> ''sofá cama'' </blockquote> *Teñamos en conta que os numerais ordinais ''décimo primeiro, décimo sétimo, décimo noveno, vixésimo terceiro'', etc. se escriben de forma separada, polo que se aplican as regras de acentuación a cada unha das palabras. === Estranxeirismos latinismos === *Os estranxeirismos e latinismos levan ou non acento gráfico de acordo coas normas xerais de acentuación do galego, independentemente de que se trate de préstamos totalmente adaptados ou non. A tendencia con respecto a estas formas vai ser a adaptación ás normas ortográficas do galego. Así, usaremos a forma ''currículo'', adaptación da forma latina ''curriculum vitae''. Para as locucións latinas véxase a epígrafe &#171;Algunhas locucións latinas e as súas equivalencias en lingua galega&#187;. *Imos ver a continuación exemplos e cal é a grafía e acentuación correctas. Teñamos en conta que o ''y'' final dalgúns estranxeirismos se equipara ao ''i'' do galego. <blockquote style="background: white; border: 1px solid #ccccff; padding:0px 10px 0px 100px; text-align:justify"> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Palabras agudas: ''anorak, ballet, boicot, carné, chalé, iceberg, islam, relax, spray, voleibol, xampú''.<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Palabras graves: ''accésit, álbum, béisbol, cámping, campus, corpus, dóping, ítem, hippy, hobby, hóckey, ioga, karaoke, líder, mitin, penalti, pizza, quórum, réquiem, rugby, superávit, tándem, télex, tícket''.<br> <font color="#0088cc">&#8226;</font> Palabras esdrúxulas: ''bádminton, búmerang, cárdigan, décatlon, déficit, hábitat, hándicap, ómnibus, párkinson''. </blockquote> === Acentuación de nomes propios e apelidos === *É frecuente a ausencia de acentos en nomes propios e apelidos. Lembremos que os nomes propios deben seguir as regras de acentuación dos nomes comúns. *Maria Jesus > María Jesús *Rafael Gonzalez Alio > Rafael González *Valcarcel > Valcárcel *Guillen > Guillén *Xose > Xosé *Rios > Ríos ou Riós *Miguez > Míguez ou Miguez Nos dous últimos exemplos caben dúas posibilidades. O apelido pode ser Ríos ou Riós ou Míguez ou Miguez, polo que a ausencia do acento leva á dúbida. == Notas e Referencias == <references/>

Volver a "Acentuación gráfica".

© Xunta de Galicia. Información mantida e publicada na internet pola Xunta de Galicia