Glosario de expresións e termos
De Manual de Estilo DOG
(Diferenzas entre revisións)
(→Observacións) |
(→Observacións) |
||
| Liña 19: | Liña 19: | ||
:::https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm;jsessionid=E335E65BAEEDEE8F0B172765CE32B08D<br> | :::https://aplicacions.usc.es/buscatermos/publica/index.htm;jsessionid=E335E65BAEEDEE8F0B172765CE32B08D<br> | ||
::• Corpus técnico do galego (banco de datos da Universidade de Vigo): http://sli.uvigo.es/CTG/<br> | ::• Corpus técnico do galego (banco de datos da Universidade de Vigo): http://sli.uvigo.es/CTG/<br> | ||
| + | ::• InterActive Terminology for Europe (IATE): http://iate.europa.eu/<br> | ||
| + | |||
| + | <div style="text-align: right; font-size: 90%;">[[#bodyContent|<span style="color: #002bb8;">↑ Voltar ↑</span>]]</div><noinclude> | ||
| + | |||
| + | ==Glosario== | ||
| + | |||
| + | ===A=== | ||
| - | |||
{| style="border-collapse:separate; border-spacing:0; border-width:1px; border-style:solid; border-color:#ccccff; padding:10;" width="95%" align="center" cellpadding="10" | {| style="border-collapse:separate; border-spacing:0; border-width:1px; border-style:solid; border-color:#ccccff; padding:10;" width="95%" align="center" cellpadding="10" | ||
! style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff; background:#cccfff" | '''Castelán''' | ! style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff; background:#cccfff" | '''Castelán''' | ||
| Liña 449: | Liña 455: | ||
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc">Dito dunha autoridade gober-nativa ou xudicial (un xuíz ou maxistrado), significa <font color="maroon">"atraer para si a resolución dun asunto ou causa cuxa decisión correspondería a un órgano inferior en virtude da incompetencia do tribunal en que a causa foi orixinalmente interposta"</font>.<br> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc">Dito dunha autoridade gober-nativa ou xudicial (un xuíz ou maxistrado), significa <font color="maroon">"atraer para si a resolución dun asunto ou causa cuxa decisión correspondería a un órgano inferior en virtude da incompetencia do tribunal en que a causa foi orixinalmente interposta"</font>.<br> | ||
Non debe confundirse con <font color="0000cc">''avogar''</font>, que ten a acepción de <font color="maroon">"interceder, manifestarse en defensa de"</font>.</font> | Non debe confundirse con <font color="0000cc">''avogar''</font>, que ten a acepción de <font color="maroon">"interceder, manifestarse en defensa de"</font>.</font> | ||
| + | |} | ||
| + | |||
| + | <div style="text-align: right; font-size: 90%;">[[#bodyContent|<span style="color: #002bb8;">↑ Voltar ↑</span>]]</div><noinclude> | ||
| + | |||
| + | ===B=== | ||
| + | |||
| + | {| style="border-collapse:separate; border-spacing:0; border-width:1px; border-style:solid; border-color:#ccccff; padding:10;" width="95%" align="center" cellpadding="10" | ||
| + | ! style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff; background:#cccfff" | '''Castelán''' | ||
| + | ! style="border-style:solid; border-width: 0 0 1px 0; border-color:#ccccff; background:#cccfff" | '''Galego''' | ||
| + | ! style="border-style:solid; border-width: 0 0 1px 0; border-color:#ccccff; background:#cccfff" | '''Observacións''' | ||
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">banda ancha</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">banda larga</font> |
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | ||
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">bastantear</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">verificar a suficiencia</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc">Non é correcto <font color="maroon">*''bastantear''</font>.</font> |
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">bastanteo</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">verificación da suficiencia</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc">Non é correcto <font color="maroon">*''bastanteo''</font>.</font> |
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">beca</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">beca (insignia, banda), bolsa (de estudos, axuda formativa)</font> |
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | ||
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">becario(a)</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">bolseiro(a)</font> |
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | ||
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">boceto</font> |
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">bosquexo, esbozo, esquema</font> |
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | ||
|- | |- | ||
| - | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | + | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc">botiquín</font> |
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="32%" | <font color="#0066cc"></font> | ||
| style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | | style="border-style:solid; border-width: 0 1px 1px 0; border-color:#ccccff" valign="top" align="justify" width="31%" |<font color="#0066cc"> </font> | ||
Revisión como estaba o 11 de abril de 2013 ás 10:30
|
Páxinas principais |
En elaboración
Índice |
Observacións
- Confeccionamos o glosario partindo da expresión ou do termo en castelán. Consideramos que, deste xeito, moitas persoas que o consulten, afeitas a se manexaren coas expresións en castelán, terán máis fácil acceso á correspondente forma galega. Puntualmente, incluímos observacións e comentarios sobre o emprego dalgunhas expresións.
- Cando se dan varias opcións, todas correctas, incluímos en primeiro termo aquela de uso máis frecuente.
- As formas precedidas de asterisco (*) non son correctas en galego.
- Para a elaboración do glosario tomamos como referencias as que se citan a seguir. Ademais, tanto no caso de haber varias formas correctas como naqueles en que poida haber discrepancias entre as distintas fontes lexicográficas ou terminolóxicas, optamos por lles dar preferencia ás expresións e termos que se veñen utilizando de forma habitual nos textos oficiais, nomeadamente no DOG.
- • Dicionario da Real Academia Galega (DRAG):
- • Dicionario Xurídico: http://www.dixuri.com/ // http://dicionarioxuridico.xerais.es/
- • Buscatermos (banco de datos terminolóxico da Universidade de Santiago de Compostela)
- • Corpus técnico do galego (banco de datos da Universidade de Vigo): http://sli.uvigo.es/CTG/
- • InterActive Terminology for Europe (IATE): http://iate.europa.eu/
- • Dicionario da Real Academia Galega (DRAG):
Glosario
A
| Castelán | Galego | Observacións |
|---|---|---|
| a (la) disposición de | á disposición de, ao dispor de | |
| a cargo de | a cargo de, por conta de | |
| a causa de | por causa de, a causa de, por mor de | |
| a ciencia cierta | con certeza, de certo, sen dúbida | |
| a contar desde | que comezará a contar, a partir de, contado desde | |
| a continuación | a seguir, a continuación, seguidamente, deseguido | Evítese o emprego de deseguida, que ten a acepción de "axiña, decontado" |
| a costa de | á custa de, por conta de | |
| a cuenta y riesgo | por conta e risco | |
| a cuyo fin | para o fin, para o cal | |
| a destajo | a obra feita, a traballo feito, ao axuste, por tarefa | |
| a efectos de | para os efectos de | |
| a este efecto | para este efecto | |
| a este fin | con este fin, para esta finalidade, con este obxecto, para isto | |
| a excepción de | coa excepción de, exceptuando, agás | |
| a falta de | na falta de, a falta de | |
| a fecha fija | con data fixa | |
| a fin de | co fin de, a fin de | |
| a fin de que | co fin de que, a fin de que | |
| a grandes rasgos | en xeral, a grandes trazos, sen entrar en detalles | |
| a instancia de | por instancia de, a/por pedimento de | |
| a la larga | co tempo, ao final | |
| a la mayor brevedad posible | o máis axiña posible, canto antes, coa maior brevidade, no prazo máis breve posible | Non é correcto *á maior brevidade posible |
| a la postre | en definitiva, despois de todo | |
| a la sazón | daquela, naquel tempo, nese momento | |
| a la vez | á vez, a un tempo, asemade | |
| a lo mejor | ao mellor, se cadra, quizais, talvez | |
| a lo sumo | como máximo | |
| a los efectos de | para os efectos de, para os efectos, co fin de, co obxecto de | |
| a los solos efectos de | só para os efectos de, unicamente para os efectos de, para os únicos efectos de | |
| a mayor abundamiento | por/para maior abastanza, por máis abastamento | |
| a menos que | a menos que, salvo que, agás que, non sendo que, a non ser que | |
| a mi presencia | perante min, na miña presenza | |
| a modo de | como, á maneira de, ao xeito de | |
| a partir de | a partir de | É incorrecta a expresión *a partires de |
| a pesar de (que) | a pesar de (que), pese a, malia | É incorrecta a expresión *a pesares de (que) |
| a precio alzado | a prezo axustado, a prezo global | |
| a propuesta de | por proposta de | |
| a raíz de | por mor de, debido a, a consecuencia de | |
| a requerimiento de | por requirimento de | |
| a reserva de | agás, excepto, fóra de | |
| a su ruego | por pedimento seu, a pedimento seu | |
| a su vez | pola súa vez, á súa vez, cando lle corresponda, pola súa parte | |
| a tal efecto | para tal efecto, con tal efecto | |
| a tanto alzado | a prezo global, a prezo fixado, a prezo acordado, a prezo concertado | |
| a tenor de | a teor de, de acordo con, consonte, segundo o teor de | |
| a todos los efectos | para todos os efectos | |
| a veces | ás veces, por veces | |
| a(l) nivel de | — a(o) nivel de — no ámbito (de), con respecto a, en termos de | Cando nos referimos á altura física, é correcta a expresión a(o) nivel de (a temperatura é maior ao nivel do mar). En cambio non é correcta, en sentido figurado, cando se pode substituír por expresións como no ámbito de, con respecto ou similares: *as medidas aplicaranse a nivel de co-munidade autónoma (= as medidas aplicaranse no ámbito da comunidade autónoma). |
| abogar | avogar | Non debe confundirse con avocar |
| abonar | —aboar (=pagar) —abonar (=subscribir) | Aboar e abonar teñen significados diferentes e non deben confundirse. En galego, o equivalente do castelán abonar na acepción de botarlle á terra materias que aumenten a súa fertilidade non é abonar senón fertilizar. |
| abono | —aboamento (=acción de aboar; pagamento) —abono (=subscrición) | Non debe confundirse aboamento con abono. Para a acepción do castelán referida á substancia que se lle bota á terra para enriquecela non é correcto abono en galego; a palabra que se utiliza é fertilizante. |
| acarrear | carrexar, carretar, motivar, ocasionar | Non é correcto *acarrear. |
| acompañar | —acompañar —achegar, xuntar, presentar | Non é correcto o emprego deste verbo como transitivo no canto de achegar, xuntar, presentar, en contextos deste tipo: *Hai que acompañar unha fotocopia do DNI. É correcto como transitivo en contextos coma estes: A instancia deberá ir acompañada de fotocopia compulsada do DNI. |
| acto seguido | a seguir, logo | |
| acusar recibo | xustificar a recepción, avisar da recepción | |
| acuse de recibo | xustificante de recepción, aviso de recepción | |
| adeudar | —deber (=ter unha débeda) —cargar (=anotar unha canti-dade no debe dunha conta bancaria) | Non é correcto *adeudar en conta, debe dicirse cargar en conta. |
| adjuntar | achegar, xuntar, anexar, engadir | Non é correcto *adxuntar. |
| adjunto | adxunto(a), como adxectivo | É correcto o seu emprego como adxectivo en frases como o documento adxunto, a nota adxunta. Porén, non é correcto o seu emprego na forma invariable en masculino *Adxunto remito o documento ou *Adxunto remito copia do escrito. |
| aduana | alfándega, aduana | |
| aforo | —capacidade (dun recinto) —contaxe (estación de) | Non é correcto *aforo. |
| al amparo de | ao abeiro de, ao amparo de | |
| al corriente | ao día, ao corrente | |
| al efecto de | para o efecto de | |
| al fin y al cabo | ao cabo, á fin e ao cabo | |
| al menos | polo menos, cando menos, ao menos, alomenos | |
| al objeto de | co obxecto de, co fin de | |
| al por mayor | por groso, por xunto | |
| al por menor | a(o) retallo, polo miúdo | |
| albacea | testamenteiro(a) | |
| albaceazgo | testamentaría | |
| alevosía | aleivosía | |
| alienable | alleable, alienable | |
| allanamiento (a la demanda) | achantamento (ante a deman-da), conformidade (coa deman-da) | |
| allanamiento de morada | violación de domicilio, violación de morada | |
| allanarse (a la demanda) | achantar (ante a demanda), conformarse coa demanda | |
| alquilar | alugar | |
| alquiler (acción de alquilar) | alugamento, arrendamento, alugueiro, arrendo | Non é correcto *aluguer. |
| alquiler (renta, cantidad de dinero) | alugueiro, renda | Non é correcto *aluguer. |
| alzamiento (de bienes) | alzamento (de bens) | |
| amonestar | amoestar | |
| ancho/a | largo(a), ancho(a) | A forma largo(a) do galego non equivale á forma largo(a) do castelán, cuxo equivalente en en galego é longo(a). |
| ante todo | ante todo, antes de nada, en primeiro lugar, primeiro de nada | |
| apilar | empillar | |
| aplazamiento | aprazamento, adiamento | |
| aplazar | aprazar, adiar | |
| apoderado | apoderado | |
| aportación | achega, contribución | Non é correcto *aportación. |
| aportar | —aportar (=chegar a porto) —achegar, contribuír, proporcionar, presentar | En galego o verbo aportar só se utiliza na acepción de "chegar o barco a porto". |
| apostilla | apostila, postila | |
| apremio | constrinximento, prema | |
| archivar | arquivar | |
| archivo | —arquivo (=lugar onde se arquiva) &·8212;arquivamento (=acción de arquivar) | |
| asequible | accesible, alcanzable | Non é correcto *asequible. |
| atestiguar | testemuñar | Non é correcto *atestiguar. |
| aunar | unir(se), sumar | Non é correcto *aunar. |
| avalúo (de bienes) | taxación (de bens), valoración (de bens) | |
| avenencia | avinza, acordo, convenio, pacto | |
| avenir(se) | avir(se) | |
| averiguar | indagar, investigar, pescudar | Non é correcto *averiguar. |
| avocar | avocar | Dito dunha autoridade gober-nativa ou xudicial (un xuíz ou maxistrado), significa "atraer para si a resolución dun asunto ou causa cuxa decisión correspondería a un órgano inferior en virtude da incompetencia do tribunal en que a causa foi orixinalmente interposta". Non debe confundirse con avogar, que ten a acepción de "interceder, manifestarse en defensa de". |
B
| Castelán | Galego | Observacións |
|---|---|---|
| banda ancha | banda larga | |
| bastantear | verificar a suficiencia | Non é correcto *bastantear. |
| bastanteo | verificación da suficiencia | Non é correcto *bastanteo. |
| beca | beca (insignia, banda), bolsa (de estudos, axuda formativa) | |
| becario(a) | bolseiro(a) | |
| boceto | bosquexo, esbozo, esquema | |
| botiquín | ||
