Casos específicos do galego e erros frecuentes

De Manual de Estilo DOG

Revisión como estaba o 28 de marzo de 2012 ás 09:30

Complemento directo

• En xeral, o complemento directo constrúese sen a preposición a:

• Nalgúns casos si precisa ser marcado coa preposición a para evitar confusións entre o suxeito e o complemento directo cando a orde sintáctica (suxeito + verbo + complementos) non abonda para facer esa función.

Colocación do pronome átono

• A posición normal do pronome en galego é despois do verbo. Con todo, existen contextos en que debe ser colocado antes:

• Oracións negativas:

Non se subvencionarán aquelas propostas (…)

• Oracións subordinadas cos nexos que, cal, quen, canto, onde, como, cando, cuxo, se:

(…) cuxo número se cita no anexo.

• Nas oracións interrogativas cando van antecedidos por un pronome interrogativo:

Onde se encontra o rexistro?

• Prodúcese a próclise se os seguintes elementos aparecen situados antes do verbo:

• Os indefinidos algo, nada, alguén, ambos, bastante, calquera, entrambos, mesmo…

(…) que ata o século XIX pouco ou nada se sabe de (…)

• Aínda, axiña, deseguida, enseguida, só, sempre, algures, ben, cedo, igual, mal, mellor, peor, tarde…

(…) liña de axudas aínda se atopa en proceso (…)

Os cursos impartidos sempre se valorarán (…)

• Usos interpolados, moi formais e arcaizantes:

Xa ela che comentou o resultado. / Xa che ela comentou o resultado.

• Colocación anteverbal cos xerundios (efecto estilístico arcaizante):

Non o facendo así / (…) de non o facer así (…)

O pronome SE nas construcións impersoais

• O pronome SE emprégase en construcións impersoais, activas e pasivas, para indeterminar o suxeito ou o complemento axente. Dado que se trata de deixar na indeterminación, son incorrectos os usos do pronome SE e mais o complemento axente:

O uso do infinitivo conxugado e do futuro de subxuntivo

• O uso do infinitivo conxugado recoméndase:

• Se o infinitivo ten un suxeito expreso no texto:

(…) de non estaren inscritos os bens ou dereitos no rexistro (…)

• Se o infinitivo non ten suxeito expreso, mais vai referido a un axente determinado non indicado no contexto:

h) Documentación acreditativa de se encontraren ao día das (…)

• Se o infinitivo vai introducido por unha preposición ou locución prepositiva, ten suxeito propio aínda que coincida co do verbo principal e vai antes del:

(…) sen prexuízo de os interesados poderen interpor (…)

De ir despois do verbo principal, o uso é obrigatorio con suxeito diferente ou con elementos interpostos:

Tamén deberán efectuar a devandita comunicación aquelas persoas físicas ou xurídicas que, sen estaren domiciliadas (…)

Para alén de nestes casos, o uso do infinitivo conxugado é facultativo e debe utilizarse sempre que for posible gramaticalmente e que non resultar estilisticamente desaconsellable.

• Recoméndase utilizar o futuro de subxuntivo para expresar accións atemporais ou futuras non reais aínda que probables, así como nas oracións subordinadas cando na principal se empregue o presente ou o futuro de indicativo:

De non presentaren esta certificación, non poderán ser declarados/as exentos/as (…)

(…) se o expropiado non quixer aceptar o prezo xusto (…)

Usos incorrectos do xerundio

• Con valor de posterioridade:

Instalar o electrodoméstico no prazo de 90 días desde a data da venda, e retirar o existente, *entregándoo a un xestor de residuos autorizado. → Instalar o electrodoméstico no prazo de 90 días desde a data da venda, e retirar o existente, o cal se entregará a un xestor de residuos autorizado.

• Con valor de complemento do nome:

entregar o ditame á oficinista *falando por teléfono → entregar o ditame á oficinista mentres fala por teléfono

• Con valor de adxectivo especificativo:

Esta orde desenvolve o Decreto 156/2007, do 19 de xullo, *regulando o procedemento de cualificación → Esta orde desenvolve o Decreto 156/2007, do 19 de xullo, que regula o procedemento de cualificación

resultado do cal se elaborará unha listaxe *contendo unha orde de prelación → resultado do cal se elaborará unha listaxe que conteña unha orde de prelación

Usos incorrectos relacionados co infinitivo

• A construción substantivo + a + infinitivo é incorrecta, debe substituírse por outra:

informes *a redactar → informes para redactar / que se van redactar

Existen casos en que esta estrutura non é necesaria:

erros *a corrixir → erros

• O infinitivo debe ir acompañado do verbo polo cal se rexe en casos como:

(…) ; *facer constar expresamente no campo P-1 do modelo de instancia a localidade (…) → (…) ; deberase facer constar expresamente no campo P-1 do modelo de instancia a localidade (…)

• Salientar que segundo se recolle no plano 8 (…) → (…) Débese salientar que segundo se recolle no plano 8 (…)

• A construción ir + a + infinitivo non é correcta:

(…) que se vai a ocupar (…) → (…) que se vai ocupar (…)

Concordancia

• Se un determinante precede a dous ou máis substantivos coordinados con e ou con ou en singular, concordará en xénero e número co máis próximo:

(…) cuxos datos persoais e último domicilio coñecido (…)

(…) cuxo encabezamento e resolución (…)

• Cando o suxeito dunha oración está composto de dúas ou máis formas nominais en singular, o verbo aparecerá en plural se o suxeito que o precede está coordinado por unha copulativa:

(…) nin o plan nin o catálogo contiñan ningunha previsión (…)

Exceptúanse aqueles casos en que os elementos coordenados constitúen unha única unidade conceptual:

A carga e descarga de animais farase en peiraos separados (…)

Se os elementos van acompañados de determinante o verbo irá en plural:

A dotación e o calendario de pagamentos das bolsas outorgadas por renuncias estableceranse na resolución (…)

• O invariable quen fai que o verbo vaia en singular cando este ten referentes en plural, excepto no caso dos verbos ser e parecer:

(…) quen son os xogadores (…)

(…) quen solicitaba maior información (…)

• Cando un adxectivo acompaña dous ou máis substantivos de xénero diferente, o adxectivo vai en plural e en masculino:

Os locais e as instalacións abertos ao público (…)

Outros casos

A conxunción que

• Débese coidar a presenza da conxunción que en construcións subordinadas e en locucións adverbiais, en contextos como os seguintes:

• Cómpre sinalar tamén que a presenza da conxunción non exclúe a necesidade da preposición de con determinados verbos:

Algún(s)/algunha(s) en frases negativas

• A diferenza do castelán, en galego estes indefinidos, pospostos ao substantivo en estruturas negativas, non teñen valor negativo. Debemos empregar ningún(s)/ningunha(s).

Ambos e ambas

• Poden ser núcleo ou modificador. Se son núcleo non exixen a presenza do artigo:

Ambos solicitaron a inclusión na póliza do seguro dunha nova cláusula.

Fixérono entre ambos.

• Pero exixen a presenza de artigo cando funcionan como determinante:

Mesmo, -a, -os, -as con valor anafórico

• Este identificador non debe empregarse, con valor pronominal, para referirse a un antecedente substantivo (o denominado valor anafórico).

• No seu lugar debemos empregar solucións como pronomes persoais (el, ela...), demostrativos (este, ese, aquel) ou posesivos (seu, súa...). Nalgúns casos podemos incluso eliminalo.

• Si é correcto o seu emprego no caso de que mesmo, -a, -os, -as actúe como identificador, adxectivo ou pronome:

Debe optar entre a readmisión inmediata do demandante nas mesmas condicións que posuía con anterioridade.

O procedemento que se seguirá será o mesmo que para a concesión das axudas.