Linguaxe non sexista

De Manual de Estilo DOG

Revisión actual feita o 3 de maio de 2013 ás 11:43

O uso do masculino como xénero non marcado contribúe a invisibilizar a presenza das mulleres e a súa intervención na sociedade. Os textos institucionais das administracións públicas deben evitar os usos discriminatorios, entre eles os usos sexistas da lingua, e promover as expresións lingüísticas mixtas, as alternativas que procuran a igualdade, a inclusión, o respecto e a claridade na comunicación.

Na redacción dos textos para publicar no Diario Oficial de Galicia consideraremos os usos promovidos pola área de igualdade da Xunta de Galicia:

http://igualdade.xunta.es/gl/content/linguaxe-non-sexista

Segundo as súas recomendacións para introducir a perspectiva de xénero, poderiamos ter en conta o seguinte:

1. Nun texto onde se fai referencia a unha persoa determinada ou a un grupo de persoas do mesmo sexo, débense adaptar as formas ao xénero que corresponda.

2. Preferiremos os recursos que non comporten o uso de formas dobres, como a utilización de termos colectivos, plurais ou xenéricos. No canto de:

Director → dirección
presidente → presidencia
voluntarios → voluntariado
mozos → mocidade
adolescentes → adolescencia
clientes → clientela...

3. Nos formularios (solicitudes, declaracións xuradas...), e sempre que sexa posible, podemos optar polas formas despersonalizadas ou polo uso de determinantes que sexan inclusivos:

O interesado → a persoa interesada
O demandante → quen demanda
O solicitante → cada solicitante
Os aspirantes → as persoas aspirantes

4. Cando acudamos ás formas dobres, pódense presentar varias opcións:

a) Efectuar a dobre flexión nos substantivos:

As nais e os pais
O secretario ou a secretaria

b) Realizala nos adxectivos ou determinantes:

Os traballadores cualificados e cualificadas
Os/as teclistas

Nesta opción, coidaremos a alternancia na orde dos dous elementos, masculino e feminino, ao longo do texto, para outorgarlle unha coherencia igualitaria.

Para evitar o alongamento excesivo das expresións, a recorrencia, por economía lingüística e para conseguir unha maior sinxeleza, optaremos pola concordancia (en xénero e número) co termo non marcado:

Agora ben, unha vez incorporada a linguaxe non sexista, convén facer unha chamada de atención sobre determinados usos constatados que se veñen instalando e que non acaban de ser correctos:  

• Con respecto á utilización do termo inclusivo persoa/s ou persoal:

◦ Deberemos realizar a concordancia de xénero e número requirida cando introducimos este termo, posto que ás veces non aparece concertado:

◦ Teremos en conta aqueles contextos en que o termo «persoa+adxectivo cualificativo» pode introducir matices de significado indesexados ou erróneos:

a persoa xogadora (=«que xoga con frecuencia ou amiga de xogar»)
persoas traballadoras (=«que traballan moito») no canto de traballadores e traballadoras
persoas armadoras das embarcacións (=«que arman as embarcacións»)
persoas consumidoras (=«que consomen moito»)

• Nas listaxes que constitúen as relacións de postos de traballo (RPT), deberemos manter a posibilidade dos dous xéneros na súa denominación:

Denominación do posto: secretario/a do director/a xeral
Denominación do posto de traballo: subdirector/a xeral de Xestión Técnico-Administrativa e Orzamentaria
Denominación do posto de traballo: xefe/a do Servizo de Persoal e Asesoramento

• Ligado ás denominacións dos postos, convén destacar a normalidade na utilización de termos nos dous xéneros, o cal ata o de agora non sempre se incluía:

médica / médico
xuíz / xuíza
comadroa /comadrón
matrón / matroa
legoeiro / legoeira
limpador / limpadora
pasador / pasadora de ferro
mecánico / mecánica
xefe / xefa
presidente / presidenta
xerente (m. e f.)
axente (m. e f.)
telefonista (m. e f.)
membro (m. e f.)

• Evitaremos os contextos que son discriminatorios e non inclusivos dos dous xéneros:

traballo hora/home
traballo hora/persoa

• Canto ao uso das barras con formas dobres, de se usaren, convén reproducir no segundo termo a totalidade da palabra cando se trata de palabras monosílabas:

do/a
un/ha ou un/nha
do/da
un/unha

• Á hora de utilizar as barras deberiamos medir cal é o alcance do que queremos expresar, para que non se dean contextos erróneos como:

os postos a eles/elas reservados/as
os postos a eles/elas reservados

• Non recorreremos nunca á arroba para reflectir os dous xéneros:

estimad@s...
traballador@s
alumn@s
psicólog@s

Para a obtención de máis recursos sobre termos lingüísticos non sexistas, suxestións igualitarias, inclusivas, termos colectivos ou xenéricos existe unha aplicación:

http://www.exeria.net