Cuestiones de estilo
De Manual de Estilo DOG
(→Estrutura clara) |
(→La redacción de documentos administrativos) |
||
| Liña 2: | Liña 2: | ||
=== La redacción de documentos administrativos === | === La redacción de documentos administrativos === | ||
| - | + | Para los propósitos de este Manual se considera estilo los rasgos constituidos por una elección de entre las posibilidades que ofrece la lengua. Esta elección puede ser de una persona o de un grupo, por ejemplo, una empresa, una institución, etc., que decide utilizar la lengua en sus comunicaciones internas o externas de determinada manera. No se trata, pues, de lo que es correcto o incorrecto, sino de lo que es mejor o peor, más adecuado o menos adecuado. Por eso, en esta parte del Manual, dedicada a las cuestiones de estilo, no se ofrecen normas sino consejos u orientaciones. | |
| - | + | Los textos que se publican en el ''Diario Oficial de Galicia'' son textos oficiales, por lo cual deben caracterizarse por la impersonalidad, el uso del patrón culto del idioma, la claridad, la concisión, la formalidad y la uniformidad. Estas características responden a la necesidad y a la obligación de transmitir todo tipo de comunicaciones oficiales de forma transparente e inteligible para el conjunto de la ciudadanía, sea quien fuera la entidad emisora de esa comunicación. Los textos deben ser redactados de forma que permitan siempre una única interpretación, evitándose así cualquier equívoco o la existencia de más de una interpretación. | |
| - | + | El análisis de los documentos permite concluir que los factores más comunes que provocan oscuridad y ambigüedad de los textos son construir frases demasiado largas y mal puntuadas, sustituir los verbos por una palabra derivada (nominalización), usar palabras largas y expresiones complejas en lugar de otras más corrientes y cortas junto con [[Abreviaciones#abreviaturas | <ins>abreviaturas</ins>]] poco usuales, bien como utilizar mal los elementos lingüísticos que permiten identificar el referente, es decir, aquello de que estamos hablando, como en el ejemplo siguiente: | |
| - | |||
<blockquote style="background: white; border: 1px solid black; padding:1em;"> | <blockquote style="background: white; border: 1px solid black; padding:1em;"> | ||
| - | + | ::::Disposición transitoria primera. ''Servicios Comunes''. | |
| - | :::: | + | ::::Sin perjuicio de la creación y puesta en funcionamiento del Instituto de Estudios del Territorio, los servicios comunes de la consellería de adscripción <font style="background-color:yellow">de este</font> ejercerán en relación con <font style="background-color:yellow">aquel</font>, las competencias que tengan atribuidas respecto a la Dirección General de Sostenibilidad y Paisaje hasta que <font style="background-color:yellow">aquel</font> disponga de los servicios propios necesarios para alcanzar su autonomía. |
</blockquote> | </blockquote> | ||
| - | + | A continuación se muestra una serie de consejos que pueden tenerse en cuenta a la hora de redactar textos para ser publicados en el ''Diario Oficial de Galicia'' o para cualquier comunicación de la Administración. Se tenga en cuenta que, aunque comiencen por "se debe”, no son obligatorios sino orientativos ni hay que aplicar todos y cada uno de ellos, sino que se trata más de una cuestión de equlibrio. | |
| - | A | + | |
Revisión como estaba o 20 de marzo de 2012 ás 11:26
|
Páginas principales |
La redacción de documentos administrativos
Para los propósitos de este Manual se considera estilo los rasgos constituidos por una elección de entre las posibilidades que ofrece la lengua. Esta elección puede ser de una persona o de un grupo, por ejemplo, una empresa, una institución, etc., que decide utilizar la lengua en sus comunicaciones internas o externas de determinada manera. No se trata, pues, de lo que es correcto o incorrecto, sino de lo que es mejor o peor, más adecuado o menos adecuado. Por eso, en esta parte del Manual, dedicada a las cuestiones de estilo, no se ofrecen normas sino consejos u orientaciones.
Los textos que se publican en el Diario Oficial de Galicia son textos oficiales, por lo cual deben caracterizarse por la impersonalidad, el uso del patrón culto del idioma, la claridad, la concisión, la formalidad y la uniformidad. Estas características responden a la necesidad y a la obligación de transmitir todo tipo de comunicaciones oficiales de forma transparente e inteligible para el conjunto de la ciudadanía, sea quien fuera la entidad emisora de esa comunicación. Los textos deben ser redactados de forma que permitan siempre una única interpretación, evitándose así cualquier equívoco o la existencia de más de una interpretación.
El análisis de los documentos permite concluir que los factores más comunes que provocan oscuridad y ambigüedad de los textos son construir frases demasiado largas y mal puntuadas, sustituir los verbos por una palabra derivada (nominalización), usar palabras largas y expresiones complejas en lugar de otras más corrientes y cortas junto con abreviaturas poco usuales, bien como utilizar mal los elementos lingüísticos que permiten identificar el referente, es decir, aquello de que estamos hablando, como en el ejemplo siguiente:
- Disposición transitoria primera. Servicios Comunes.
- Sin perjuicio de la creación y puesta en funcionamiento del Instituto de Estudios del Territorio, los servicios comunes de la consellería de adscripción de este ejercerán en relación con aquel, las competencias que tengan atribuidas respecto a la Dirección General de Sostenibilidad y Paisaje hasta que aquel disponga de los servicios propios necesarios para alcanzar su autonomía.
A continuación se muestra una serie de consejos que pueden tenerse en cuenta a la hora de redactar textos para ser publicados en el Diario Oficial de Galicia o para cualquier comunicación de la Administración. Se tenga en cuenta que, aunque comiencen por "se debe”, no son obligatorios sino orientativos ni hay que aplicar todos y cada uno de ellos, sino que se trata más de una cuestión de equlibrio.
Frases cortas
Non se deben facer frases demasiado longas. Entendemos como frase o período comprendido entre dous puntos seguidos ou finais. Para isto débese evitar pór moitas oracións seguidas unidas por conxuncións, xerundios etc. Débese evitar tamén introducir incisos, citas ou referencias que interrompan o fío principal do que queremos dicir. Para isto reordenarase a información de maneira que o accesorio quede xunto ao principio ou ao final. En xeral, podemos seguir a regra de aumentar o número de puntos e diminuír o de comas respecto ao usual na linguaxe administrativa (puntuación).
| Unha frase, un punto | Tres frases, tres puntos |
|---|---|
| Contra esta resolución, que pon fin á vía administrativa, a interesada poderá interpoñer recurso de reposición no prazo dun mes, contado desde o día seguinte ao da publicación desta cédula, ante o director da Axencia de Protección da Legalidade Urbanística, significándolle que o recurso unicamente será admisible por motivos de infracción do ordenamento inherentes á imposición desta multa coercitiva, sendo motivo de inadmisión a reiteración das mesmas razós que se esgrimiron ou puideron esgrimirse fronte á resolución da cal este acordo é un mero acto de execución. | Esta resolución pon fin á vía administrativa e a interesada poderá interpoñer recurso de reposición no prazo dun mes, contado desde o día seguinte ao da publicación desta cédula, ante o do director da Axencia de Protección da Legalidade Urbanística. O recurso será admisible só por motivos de infracción do ordenamento inherentes á imposición desta multa coercitiva. Será motivo de inadmisión a reiteracion das mesmas razóns que se esgrimiron ou puideron esgrimirse fronte á resolución da cal este acordo é un mero acto de execución. |
| Con inciso, dúas comas | Sen inciso, ningunha coma |
| A información que, con carácter mensual, deberán subministrar os habilitados | A información que deberán subministrar os habilitados mensualmente |
| Un punto, trece comas | Tres puntos, nove comas |
|---|---|
| A Secretaría Xeral de Modernización e Innovación Tecnolóxica configúrase como un órgano superior da Administración autonómica, con ámbito de actuación sobre todas as consellerías, organismos delas dependentes, centros, servizos e unidades, así como sobre os entes e empresas públicas da Administración da Comunidade Autónoma a que lle corresponde o impulso, asesoramento técnico e apoio en materia de tecnoloxías da información e as comunicacións e a súa aplicación para a modernización, innovación e desenvolvemento tecnolóxico de Galicia, e sinala que para poder facer efectiva a súa misión, e acadar os seus obxectivos, é imprescindible a dotación de prazas de persoal propio, para o exercicio das de dirección e xestión de proxectos tecnolóxicos, tanto no ámbito de proxectos transversais como para o reforzo das diferentes iniciativas sectoriais que se están a pór en marcha, co obxecto de comezar a paliar o déficit histórico existente neste eido de desempeño profesional. | A Secretaría Xeral de Modernización e Innovación Tecnolóxica configúrase como un órgano superior da Administración autonómica con ámbito de actuación sobre todas as consellerías, organismos delas dependentes, centros, servizos e unidades, así como sobre os entes e empresas públicas da Administración da Comunidadede Autónoma. Corresponde a este órgano superior o impulso, asesoramento técnico e apoio en materia de tecnoloxías da informacións e as comunicacións e a súa aplicación para a modernización, innovación e desenvolvemento tecnolóxico de Galicia.
Para poder facer efectiva a súa misión e acadar os seus obxectivos é imprescindible a dotación de prazas de persoal propio para a dirección e a xestión de proxectos tecnolóxicos, tanto no ámbito de proxectos transversais como para o reforzo das diferentes iniciativas que se están a pór en marcha, co obxecto de comezar a paliar o déficit histórico existente neste eido de desempeño profesional. |
| Texto con suxeito moi longo (sombreado) | Reestrutúrase a información de maneira que parte dos complementos do suxeito quedan noutra frase |
|---|---|
| As outras entidades instrumentais do sector público de Galicia respecto das cales a Administración xeral da Comunidade Autónoma de Galicia exerce xuridicamente, de forma directa ou indirecta, unha posición de dominio, entendendo como tales, para estes efectos, aquelas establecidas no artigo 45.b da Lei 16/2010, do 17 de decembro, de organización e funcionamento da Administración xeral e do sector público autonómico de Galicia, quedarán exentas da aplicación deste artigo. | As outras entidades instrumentais do sector público de Galicia respecto das cales a Administración xeral da Comunidade Autónoma de Galicia exerce xuridicamente unha posición de dominio, de forma directa ou indirecta, quedarán exentas da aplicación deste artigo. Enténdense como tales, para estes efectos, as establecidas no artigo 45.b da Lei 16/2010, do 17 de decembro, de organización e funcionamento da Administración xeral e do sector público autonómico de Galicia. |
Más verbos
Débese tender a aumentar o número de verbos e diminuír o de nomes. Como regra práctica podemos dicir que se nunha frase hai moitas palabras que acaban en -ción ou -mento, teremos demasiados nomes e poucos verbos.
| Un verbo, seis nomes | Tres verbos, catro nomes |
|---|---|
| Disporase da autorización ou licenza antes da finalización do prazo de xustificación da subvención | Disporase da autorización ou licenza antes de que finalice o prazo para xustificar a subvención |
| Máis substantivos | Máis verbos |
|---|---|
| Axudas dirixidas, por unha banda, ao fomento da creación de emprego de calidade e, por outra, ao incremento da empregabilidade. | Axudas dirixidas, por unha banda, a fomentar a creación de emprego de calidade e, por outra, a incrementar a empregabilidade. |
| tipografía que permita a súa lexibilidade a unha distancia de 3 m | tipografía que permita que se lea a unha distancia de 3 m |
Por coherencia, non é conveniente nas enumeracións mesturar frases que comecen por substantivo con outras que comecen por verbo.
| Tomouse o seguinte acordo:
1. A aprobación do plan 2. Sometelo ao trámite de información 3. Notificar individualmente a todas as persoas | Tomouse o seguinte acordo:
|
| As axudas reguladas por estas bases teñen por obxecto a expansión e difusión do galego normativizado e da cultura galega nas tarefas de información xornalística e establecer subvencións ás publicacións periódicas escritas integramente en idioma galego. | As axudas reguladas por estas bases teñen por obxecto a expansión e difusión do galego normativizado e da cultura galega nas tarefas de información xornalística e o establecemento subvencións ás publicacións periódicas escritas integramente en idioma galego.
As axudas reguladas por estas bases teñen por obxecto expandir e difundir o galego normativizado e da cultura galega nas tarefas de información xornalística e establecer subvencións ás publicacións periódicas escritas integramente en idioma galego. |
Expresiones directas y sencillas
Débense dicir as cousas da maneira máis directa posible, eliminando os arrevesamentos innecesarios, sobre todo cando tentan ocultar ou non manifestan claramente o autor ou executante dunha acción. Ademais, téñase en conta o que se di sobre a pasiva reflexa.
| Durante o período de información pública presentouse por parte da empresa unha alegación | Durante o período de información pública a empresa presentou unha alegación |
| As reclamacións serán valoradas pola Comisión de Reclamacións, que examinará o expediente relativo ao concurso, valorará os aspectos procedementais e verificará o efectivo respecto, por parte da Comisión de Selección, da igualdade de condicións dos candidatos. | As reclamacións serán valoradas pola Comisión de Reclamacións, que examinará o expediente relativo ao concurso, valorará os aspectos procedementais e verificará que a Comisión de Selección respecte efectivamente a igualdade de condicións dos candidatos. |
| Os bolseiros utilizarán os medios do centro de traballo para as tarefas que se lles encomenden por parte do director | Os bolseiros utilizarán os medios do centro de traballo para as tarefas que lles encomende o director |
| As contías das axudas a outorgar pola Consellería de Medio Ambiente poderán acadar o 70 por cento | As contías das axudas que outorgue a Consellería de Medio Ambiente poderán acadar o 70 por cento |
| O programa piloto de vacinación posto en marcha desde a Consellería de Sanidade | O programa piloto de vacinación posto en marcha pola Consellería de Sanidade |
| Asinouse entre o IDAE e o Instituto Enerxético de Galicia o convenio de colaboración | O IDAE e o Instituto Enerxético de Galicia asinaron o convenio de colaboración |
| Para participar é necesario completar a primeira fase do xogo por parte de todos os integrantes de cada equipo | Para participar é necesario que todos os integrantes de cada equipo completen a primeira fase do xogo |
Non se deben utilizar palabras de máis nin expresións innecesarias ou redundantes co obxecto de alongar ou adornar a frase, nin acumular adxectivous ou adverbios terminados en –mente.
| procederá á sinatura dun documento | asinará a resolución |
| proceder á notificación da resolución | notificar a resolución |
| xustificación acreditativa da motivación para expropiar | motivación para expropiar |
| áreas potencialmente prexudiciais a nivel de ruidos ou a nivel de polución do aire | áreas potencialmente prexudiciais polos ruídos ou a polución do aire |
| Coa implementación destas medidas téntase articular o establecemento dun conxunto de actuacións concretas | Con estas medidas téntase articular unhas actuacións concretas |
| co obxecto de comezar a paliar o déficit histórico existente neste eido de desempeño profesional | para paliar o déficit existente neste eido profesional |
| co obxecto de cumprir coa finalidade de consiguir un maior desenvolvemento | para conseguir un maior desenvolvemento |
| protección fronte a vectores animais posibles transmisores de doenzas | protección fronte a vectores animais que poidan transmitir doenzas |
| táctica ofensiva de ataque ao lume | táctica ofensiva contra o lume/táctica de ataque ao lume |
| por mor de razóns de emerxencia social | por razóns de emerxencia social |
É mellor utilizar palabras e expresións comúns e evitar as menos habituais se non o require a precisión do texto, é dicir, se queda perfectamente clara e inequívoca a expresión aves non digamos avifauna. Se hai que utilizar un termo moi técnico en documentos de interese xeral, pódense explicar mediante unha definición, exemplos ou un termo menos técnico. Convén evitar tamén os estranxeirismos e as palabras e expresións moi recentes, de moda e pouco asentadas no uso que non respondan a necesidades de precisión, como lei paraugas. A expresión para os efectos pódese substituír case sempre por para e as expresións se é o caso, se for o caso, de ser o caso moitas veces non engaden nada ao significado e pódense suprimir.
| favorecer a aprendizaxe dun xeito deslocalizado e atemporal | favorecer a aprendizaxe en calquera tempo e lugar |
| inequidade no acceso á vacina | desigualdade no acceso á vacina |
| A instancia será datada e selada pola oficina de correos previamente á súa certificación | A instancia será datada e selada pola oficina de correos antes da súa certificación |
| con posterioridade | despois |
| sen que se poida producir ningunha adxudicación ex novo | sen que se poida producir ningunha adxudicación nova |
| Prohíbense as etiquetas que non cumpran os requisitos e que poidan inducir a erro ou crear confusión nos usuarios respecto do consumo de enerxía ou, se for o caso, doutros recursos esenciais. | Prohíbense as etiquetas que non cumpran os requisitos e que poidan inducir a erro ou crear confusión nos usuarios respecto do consumo de enerxía ou doutros recursos esenciais. |
| Para os efectos de dar cumprimento ao solicitado | Para cumprir o solicitado |
| concederase un prazo de dez días para os efectos de formular alegacións perante o tribunal | concederase un prazo de dez días para formular alegacións perante o tribunal |
| Este decreto será de aplicación ás explotacións en que se críen ou manteñan aves de curral, agás ratites | Este decreto será de aplicación ás explotacións en que se crién ou manteñan aves de curral, agás avestruces e semellantes |
Mantener lo referente
Nos textos a información progresa engadindo elementos novos aos elementos xa coñecidos. Estes elementos coñecidos, e precisamente por isto, non se repiten sempre da mesma maneira.
A directora da Axencia ditou unha resolución que declara que as obras non son legalizables[…].
[…]
Ao non poderse notificar persoalmente aquela resolución, faise por medio desta cédula […]. Infórmase o interesado de que o texto íntegro da resolución está ao seu dispor nas dependencias da Axencia.
No exemplo anterior vemos un dos procedementos para manter o referente, a repetición da mesma palabra pero con determinantes diferentes, xa que cando a introducimos por primeira vez leva o artigo unha, a segunda vez o demostrativo aquela, co que se indica que nos referimos a algo que dixemos antes e está no texto relativamente lonxe e, finalmente, o artigo determinado a, para indicar que se trata da resolución xa coñecida.
Ademais da repetición, tamén se mantén o referente substituíndoo por pronomes: hai que modificar este artigo, hai que modificalo; foi modificado o contido do artigo, o contido nel, o seu contido, o contido deste (sobre a utilización de o mesmo, a mesma para esta función (ver Identificadores).
Outro caso de substitución é a elipse, na cal o referente non é substituído por nada, e son as concordancias e as inferencias que fai o lector o que permite establecer as asociacións para repor o referente. Así, no seguinte exemplo non é necesario substituír as persoas por nada:
As persoas que resulten seleccionadas teñen a obriga de participar no desenvolvemento da actividade, a non ser que comuniquen que non poden asistir con corenta e oito horas de anticipación A renuncia deberase comunicar por escrito. Noutro caso [] serán excluídas automaticamente da selección para as dez seguintes actividades.
En consecuencia é moi importante respectar as concordancias de xénero, número e persoa gramatical. Non se respectan as concordancias nos seguintes exemplos:
A obra, incluída no Plan de Obras de Mellora Ambiental 2007-2008 de Augas de Galicia, é necesario e preciso para o conxunto dos veciños. (A obra […] é necesaria e precisa)
Notifícase ao interesado a posta de manifesto dos documentos para que poidan obter copia dos que consideren pertinentes ([…] para que poida obter copia dos que considere[…]).
[…]co fin de que as persoas que dalgún xeito se consideren afectadas poidan examinar o expediente na secretaría deste concello e formular as reclamacións ou observacións que se consideren oportunas. ([…] que consideren oportunas)
Calquera dos procedementos para manter o referente é válido e ningún é mellor que outro. É o contexto o que nos debe indicar cal utilizar tendo en conta sempre que non se produzan ambigüidades. No entanto, cando se usan os demostrativos (este, ese) ou outros pronomes (el, ela) para referirse a algo xa citado, hai que ter en conta:
- que o referente ten que estar o suficientemente próximo no texto para que o lector o manteña aínda na memoria e non teña que volver atrás
- que só hai un referente posible; noutro caso producirase ambigüidade
| O demostrativo ten dous posibles referentes, e o correcto é, ademais, o que está máis lonxe. | É aconsellable repetir “instituto” abaixo. Na segunda mención, pódese substituír por “este”, xa que neste caso non hai confusión. |
| Os cambios producidos na estrutura xeral da Xunta de Galicia e o tempo transcorrido desde a creación do Instituto Galego de Consumo, así como a evolución do propio instituto coa creación do Consello Galego de Consumidores e Usuarios, a creación das escalas de inspección e subinspección de consumo, o desenvolvemento no eido da seguranza dos produtos ou a arbitraxe de consumo, fan aconsellable proceder á actualización da normativa da estrutura orgánica deste. | Os cambios producidos na estrutura xeral da Xunta de Galicia e o tempo transcorrido desde a creación do Instituto Galego de Consumo, así como a evolución do propio instituto [deste] coa creación do Consello Galego de Consumidores e Usuarios, a creación das escalas de inspección e subinspección de consumo, o desenvolvemento no eido da seguranza dos produtos ou a arbitraxe de consumo, fan aconsellable proceder á actualización da normativa da estrutura orgánica do instituto. |
| O referente non está o suficientemente próximo para utilizar o demostrativo “esta” | Dado o afastamento do referente, cómpe usar o demostrativo “aquela” ou ben reptetilo |
| Poderase realizar o pagamento total da estadía nunha soa vez, en concepto de gastos ocasionados, se a universidade beneficiaria acredita a realización total desta no momento da resolución final de adxudicación | Poderase realizar o pagamento total da estadía nunha soa vez, en concepto de gastos ocasionados, se a universidade beneficiaria acredita a realización total daquela [da estadía] |
| Referente confuso (non se sabe se é mulleres ou asociacións) | Substitúese o demostrativo pola repetición do referente (asociacións) |
| Poderán ser beneficiarias das axudas previstas nesta convocatoria as asociacións de mulleres e federacións constituídas por estas | Poderán ser beneficiarias das axudas previstas nesta convocatoria as asociacións de mulleres e as federacións de asociacións |
| Cando chegamos a destas temos que volver a ler devagar para saber a que se refire porque o posible referente máis próximo non concorda en número e os outros posibles están xa moi lonxe para referirse a eles co demostrativo de proximidade (estas) | Repítese o referente |
| Non obstante, tendo en conta a data de convocatoria das axudas, o número de solicitudes presentadas, o elevado número de requirimentos que foi necesario realizar co obxecto de que os interesados emendasen a documentación inicialmente presentada, e as dificultades de valoración destas, xunto coa paralización da contabilidade orzamentaria | Non obstante, tendo en conta a data de convocatoria das axudas, o número de solicitudes presentadas, o elevado número de requirimentos que foi necesario realizar co obxecto de que os interesados emendasen a documentación inicialmente presentada, e as dificultades de valoración das solicitudes, xunto coa paralización da contabilidade orzamentaria |
Lo dicho
Na linguaxe da Administración é característico referirse ao que xa se dixo utilizando o dito ou o devandito, por exemplo, o dito artigo. Cando se repite moito produce un efecto pesado. Para evitalo podemos alternalo por expresións como o citado artigo, o referido artigo, ese artigo, o artigo, etc.
| A solicitude e demais documentación presentarase nos modelos normalizados que se inclúen como anexos desta resolución. Os ditos anexos publícanse no DOG. | A solicitude e demais documentación presentarase nos modelos normalizados que se inclúen como anexos desta resolución. Estes anexos publícanse no DOG. |
| Para o caso das federacións de asociacións de mulleres, presentarase certificación da secretaría de la federación en que consten a relación nominal de asociacións que a compoñen, así como o número de asociadas de cada unha das ditas asociacións. | Para o caso das federacións de asociacións de mulleres, presentarase certificación da secretaría de la federación en que consten a relación nominal de asociacións que a compoñen, así como o número de asociadas de cada unha /de cada asociación. |
El presente
Tamén é un trazo típico da linguaxe administrativa utilizar con moita frecuencia o adxectivo presente. Normalmente recoméndase non utilizado e substituílo por este, esta: a presente lei, esta lei; o presente artigo, este artigo. No entanto, isto pode levar a confusión porque, como xa vimos antes, o demostrativo tamén se utiliza para referirnos ao xa citado, mentres que o presente é a maneira en que o texto que estamos a ler se refire a si mesmo. Isto é lóxico se pensamos que o significado propio de presente é “o que temos diante da nosa vista”, é dicir, o que estamos a ver cos nosos ollos.
Por tanto, non substituiremos presente por este, esta cando se poida producir confusión entre o citado e o texto que temos diante. No seguinte exemplo, se substituírmos presente por este parecería que nos referimos a un decreto citado (o 1127/2003), cando nos estamos a referir un texto novo que, precisamente, modifica o primeiro:
Tanto esta nova regulación da organización común do mercado vitivinícola como as súas normas de aplicación, aprobadas mediante regulamentos da Comisión, inciden de forma especial nunha desregularización e simplificación normativa. Este novo marco fai necesario realizar importantes modificacións no Real decreto 1127/2003, do 5 de setembro, polo que se considerou conveniente substituílo por unha nova norma.
Principalmente, o presente real decreto desenvolve a regulación comunitaria en materia de etiquetaxe e presentación de determinados produtos vitivinícolas, que está contida, ademais de na organización común de mercados agrícolas, no Regulamento (CE) n.º 607/2009 da Comisión, do 14 de xullo de 2009, polo que se establecen determinadas disposicións de aplicación do Regulamento (CE) n.º 479/2008 do Consello no que atinxe ás denominacións.
No seguinte exemplo desta lei está xa moi lonxe do referente (Lei do Parlamento galego) para poderse interpretar e, por outro lado, tampouco é o texto que temos en presenza, así que o máis adecuado é utlizar esa lei ou mellor a lei citada:
A Lei do Parlamento galego 9/2001, do 21 de agosto, de conservación da natureza, define como espazos naturais protexidos aqueles espazos que conteñan elementos ou sistemas naturais de particular valor, interese ou singularidade, tanto debidos á acción e evolución da natureza como derivados da actividade humana, e que fosen declarados como tales. Correspóndelle á Consellería do Medio Rural o inicio de oficio e a tramitación do procedemento de declaración dun espazo natural protexido como Monumento Natural, dispoñendo o artigo 24 desta lei que serán declarados por Decreto da Xunta de Galicia, a proposta da Consellería do Medio Rural.
Por outro lado, as Directrices de técnica normativa[1] recomendan que cando se cite un precepto da mesma disposición non se deben utilizar expresións como “da presente lei” ou “deste real decreto”, a non ser que se citen conxuntamente preceptos da mesma disposición e doutra diferente, é dicir, nunha disposición non diremos “no artigo 12 desta lei” ou “no artigo 12 da presente lei” porque “desta lei” ou “da presente lei” xa se sobreentenden.
Estructura clara
Tamén facilita a lectura e a comprensión que os documentos teñan unha estrutura lóxica e clara é dicir, partes que se diferencian tanto polo contido como visualmente.
O nivel inmediantamente superior á frase é o parágrafo. Os parágrafos caracterízanse pola unidade temática e, por tanto, unen frases relacionadas polo contido. Distínguese visualmente polo punto e á parte e poden numerarse e levar un título ou epígrafe. No seguinte exemplo, a primeira frase do segundo parágrafo (sombreada) non ten ningunha relación co que vén a seguir e ten máis relación co primeiro parágrafo. Pódese, no entanto, pór nun parágrafo á parte, xa que trata un aspecto distinto (o que se vai facer coas alegacións cando finalice o prazo):
O que se fai público para coñecemento xeral e dos propietarios dos predios e demais titulares de bens e dereitos afectados que figuran na relación que se insire como anexo deste anuncio, así como das persoas que, sendo titulares de dereitos reais ou intereses económicos sobre os bens afectados, fosen omitidas, para que poidan examinar o proxecto de execución e presentar as obxeccións ou alegacións que consideren oportunas nesta Xefatura Territorial (Edificio administrativo, rolda da Muralla, 70, 27071 Lugo) no prazo de 30 días hábiles contados a partir da última publicación deste anuncio ou da súa notificación individual.
Finalizado o prazo, o expediente, xunto coas alegacións recibidas, achegaranse á Dirección Xeral de Industria, Enerxía e Minas da Consellería de Economía e Industria. Esta publicación realízase igualmente para os efectos determinados polo artigo 59.4 da Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurídico das administracións públicas e do procedemento administrativo común, cando os interesados sexan descoñecidos, non se saiba o lugar ou o medio de notificación, ou ben cando, intentada a notificación, non se puido realizar.
Os textos longos e complexos acostuman dividirse en unidades superiores tales como seccións, capítulos, etc. Para que a numeración e os tipos de letra sexan coherentes ao longo do texto e recomendable facer unha planificación antes de escribilo, determinar como se van numerar e como se van chamar as distintas partes, cousa que despois vai facilitar as remisións internas.
As disposicións normativas como decretos, ordes e resolucións deben ter en conta as recomendacións específicas recollidas nas directrices de técnica normativa.
Toponimia
En el DOG se utilizarán los nombres de provincias, ayuntamientos, parroquias y lugares de Galicia en las formas presentes en el nomenclátor elaborado por la Comisión de Toponimia y aprobado por la Xunta de Galicia[2]. Para los topónimos no gallegos se seguirán las indicaciones dadas en Traducción de topónimos, entidades y siglas.
Traducción de topónimos, entidades y siglas
- Los topónimos gallegos mantienen siempre la forma presente en el nomenclátor elaborado por la Comisión de Toponimia y aprobado por la Xunta de Galicia[3]:
- Muxía (gallego) → Muxía (castellano)
- Los topónimos estatales no gallegos se traducen al gallego cuando así esté consolidado en el uso y se mantiene la forma oficial en el resto de los casos:
- Badajoz (castellano) → Badaxoz (gallego)
- Madrigalejo del Monte (castellano|gallego)
- Los topónimos catalanes y vascos mantienen su forma oficial:
- Girona (castellano|catalán|gallego)
- Bilbao (vasco|castellano|gallego)
- Cuando se trate de un topónimo con forma bilingüe se indicarán la dos formas separadas por barra lateral (en este caso se respetará el orden en que se inscribieran oficialmente) o se escogerá aquella cuyo uso esté consolidado (en el caso del gallego, también si coinciden las formas):
- Alacant (catalán|gallego) → Alicante (castellano) o Alicante/Alacant (catalán|castellano)
- Elx (catalán|gallego) → Elche (castellano) o Elche/Elx(catalán|castellano)
- Donostia (vasco|castellano|gallego) o Donostia/San Sebastián (castellano|gallego)
- Para los casos dudosos se consultará el Registro de Entidades Locales del Ministerio de Política Territorial y Administración Pública[4].
- Los topónimos internacionales se traducen cuando así esté consolidado en el uso y se mantiene la forma original en el resto de los casos:
- Xeorxia (gallego) → Georgia (castellano)
- En los nombres de las instituciones inferiores al ámbito autonómico gallego se mantiene siempre la forma gallega del topónimo y se traduce la de la institución:
- Concello do Carballiño (gallego) → Ayuntamiento de O Carballiño (castellano)
- Concello da Coruña (gallego) → Ayuntamiento de A Coruña (castellano)
- Xunta de Goberno local (gallego) → Junta de Gobierno local (castellano)
- En los nombres de las instituciones no gallegas inferiores al ámbito autonómico la institución se traduce y el topónimo se traduce al gallego cuando así esté consolidado en el uso y se mantiene la forma oficial en el resto de los casos:
- Ayuntamiento de Cáceres (castellano) → Concello de Cáceres (gallego)
- En los nombres de las instituciones de ámbito autonómico gallego se mantiene en gallego la categoría de la entidad y se traduce el área de actuación en los siguientes casos:
- En la denominación del gobierno autonómico gallego, que se debe mantener inalterado:
- Xunta de Galicia (gallego) → Xunta de Galicia (castellano)
- En la denominación de las consellerías, donde se mantiene Consellería en gallego:
- Consellería de Facenda (gallego) → Consellería de Hacienda (castellano)
- En los demás casos se traduce el nombre completo:
- Servizo Galego de Saúde (gallego) → Servicio Gallego de Salud (castellano)
- Secretaría Xeral da Emigración (gallego) → Secretaría General de la Emigración (castellano)
- Dirección Xeral de Mobilidade (gallego) → Dirección General de Movilidad (castellano)
- Los nombres de las instituciones no gallegas de ámbito autonómico se traducen cuando así esté consolidado en el uso y se mantiene la forma oficial en el resto de los casos:
- Junta de Andalucía (castellano|gallego)
- Generalitat Valenciana (castellano|gallego)
- Generalitat de Cataluña (castellano|gallego)
- En los nombres de calles, plazas, barrios y otros espacios urbanos se traducen el tipo de vía o espacio y, si es el caso, las preposiciones o artículos que introducen el nombre propio (excepto si son parte del mismo):
- (…) praza de Europa (…) (gallego) → (…) plaza de Europa (…) (castellano)
- (…) travesía da Moa (…) (gallego) → (…) travesía de A Moa (…) (castellano)
- El nombre propio del espacio puede traducirse si está compuesto por palabras comunes, si no está regulado de forma específica por la autoridad competente (generalmente los ayuntamientos) y si no existe una tradición de uso asentada en uno de los dos idiomas:
- (…) praza do Obradoiro (…) (gallego) → (…) plaza del Obradoiro (…) (castellano)
- (…) rúa Areal (…) (gallego) → (…) calle Areal (…) (castellano)
- (…) praza do Exército Español (…) (gallego) → (…) plaza del Ejército Español (…) (castellano)
Tratamientos protocolarios
La tendencia en el DOG es la de no marcar con un tratamiento especial los cargos a los que se hace referencia en el cuerpo del texto, ya que, generalmente, no lo acompaña el nombre propio:
- Con fecha de 3 de enero de 2011 la conselleira de Hacienda estimó los recursos presentados (…)
- En febrero de 2007 el presidente de la Xunta de Galicia, el secretario general (…)
En las firmas es necesario que aparezca el nombre propio de la persona que ejerce el cargo, aunque tampoco se acompaña de ninguna forma de tratamiento:
Santiago de Compostela, 27 de diciembre de 2010.
Agustín Hernández Fernández de Rojas
Conselleiro de Medio Ambiente, Territorio
e Infraestructuras
La fórmula Excelentísimo/a e magnífico/a señor/a se utiliza para rectores/as de universidades:
- Las solicitudes se dirigirán al Excelentísimo y Magnífico Señor Rector de la Universidad de A Coruña (…)
Las fórmulas Excelentísimo/a señor/a (Excmo. Sr./a.) e Ilustrísimo señor (Ilmo. Sr.) aunque fueron de uso habitual con los poderes legislativo y judicial, en la actualidad tienden a ser substituidos por señor/a (sr./a.). Esta última fórmula es la adecuada para referirse a los/las letrados/as, jueces/zas y procuradores/as:
- (…) por instancia del procurador señor Pedreira (…)
- (…) asistido por la letrada señora Romay (…)
Asimismo, es la fórmula introductoria de los apellidos de las personas cuando se citan en sentencias o semejantes:
- (…) reconocida al señor Prado mediante resolución (…)
La forma de tratamiento don/ña se reserva para introducir el nombre completo en nombramientos o semejantes:
- Nombrar a doña María Dolores (…)
Contactos
Direcciones
- En las direcciones se utiliza la coma para separar el nombre de la vía del resto de la información (número de portal, de piso, código postal, etc.):
- (…) Avda. Fernández Ladreda, nº 43, 4º piso, 36003 Pontevedra (…)
- Sin embargo, no se utiliza la coma para separar el código postal del nombre de la localidad:
- (…) 15706 Santiago de Compostela (…)
- El número de piso se puede especificar de las siguientes formas:
- Entre comas, cuando se especifica el tipo de nivel:
- (…) , nº 43, 4º piso, (…)
- Separado por guión del número de portal:
- (…) , 43-5º, (…)
- Si el número de piso va acompañado de una letra no se especifica el tipo de nivel y se preferirá el guión como elemento separador:
- (…) , 2-5º E, (…)
- Se preferirá utilizar la forma abreviada del tipo de vía por cuestiones de espacio, en listas o tras dos puntos:
- Dirección: c/ Beiramar, 2-5º E, edif. Beiramar, Perillo-Oleiros.
Direcciones y correos electrónicos
Las direcciones electrónicas (o URL[5]) pueden contener uno o más puntos, dos puntos y barras laterales y los correos electrónicos[6] uno o más puntos y una arroba; conforman una unidad que es preferible no partir al fin de la línea, tampoco deben contener espacios en blanco. Ejemplos:
- http://www.xunta.es
- xunta@xunta.es
En los URL es preferible especificar el tipo de protocolo (http, https, ftp, sftp, etc.):
- (…) página web de esta consellería (https://www.edu.xunta.es/substitutoslistas/) (…)
Teléfono y fax
Normalmente los números de fax y de teléfono, fijos o móviles, se componen de nueve cifras; para facilitar su lectura y comprensión se recomienda que se agrupen las tres primeras cifras y se separen de las restantes seis con espacio, y que, a su vez, estas seis se agrupen de dos en dos separadas por otro espacio:
- 981 99 99 99
- 606 99 99 99
En caso de que sea necesario indicar la existencia de más de una línea, deben separarse con una barra lateral / y sin espacio entre ambos números:
- 981 99 99 99/881 99 99 99
Las extensiones se muestran entre paréntesis tras el número de teléfono:
- Teléfono: 981 99 99 99 (extensiones 9999, 9999).
Los prefijos internacionales se indican antes del número de teléfono antecedidos del signo + y separados del número de teléfono por un espacio:
- +34 981 99 99 99
Lenguaje no sexista
Teniendo siempre presente el principio de no discriminación por razón de sexo y para evitar prácticas o expresiones que puedan ser entendidas como sexistas, los textos publicados en el DOG deberán evitar el uso del masculino gramatical como forma genérica si hacen referencia tanto al género masculino como al femenino:
- Para los sustantivos que designan seres animados se recomienda dar siempre preferencia a las formas no marcadas:
- el funcionariado
- las personas
- También se puede hacer explícita la alusión a ambos sexos, en este caso debe hacerse tanto en el determinante como en el sustantivo:
- (…) de los/as definitivamente seleccionados/as (…)
- En los formularios se puede utilizar la barra (/) para marcar la doble posibilidad:
- Don/Doña
- Sr./Sra.
- En ningún caso se debe utilizar la arroba (@) como marca para evitar la forma masculina como la genérica:
- seleccionad@ → seleccionado/a
Monedas
En las cantidades económicas deben utilizarse las formas euro y céntimo, vayan o no antecedidas por un número, en minúscula. La palabra céntimo solo será necesario especificarla en la expresión extendida de la cantidad y si así se requiere:
- (…) mil doscientos sesenta y ocho euros con cincuenta y nueve céntimos de euro (1.268,59 euros) (…)
El símbolo € queda reservado para acompañar cantidades expresadas en guarismos árabes y por cuestiones de espacio o en las listas y enumeraciones:
- Cuantías concedidas
- 29.000,00 €
- 15.750,00 €
- (…)
Referencias
- ↑ RESOLUCIÓN de 28 de julio de 2005, de la Subsecretaría, por la que se da publicidad al Acuerdo del Consejo de Ministros, de 22 de julio de 2005, por el que se aprueban las Directrices de técnica normativa (BOE núm. 180, do 29 de xullo).
- ↑ El nomenclátor está disponible on line: http://cpapx.xunta.es/toponimia-oficial?content=/Portal-Cpapx/Contidos/Estandar/Secretaria_xeral/Servizos/busca_directa_toponimia.html
- ↑ Ley 3/1983, del 15 de junio, del Parlamento de Galicia, de normalización lingüística, artículo 10.1: «Los topónimos de Galicia tendrán como única forma oficial la gallega.»
- ↑ Versión digital: http://ssweb.mpt.es/REL/
- ↑ URL es el acrónimo de Uniform Resource Locator, localizador uniforme de recursos; se utiliza para localizar recursos en Internet.
- ↑ Tanto en gallego como en castellano es frecuente utilizar los anglicismos email y e-mail; su uso no se recomienda excepto cuando sea preciso por razones de espacio. La forma recomendada para ambos idiomas es correo electrónico.
